Թիլի Ասթոն  | 1873-1947թթ.

գիրք  |  «Հաշմանդամություն ունեցող 50 կանայք, որ փոխեցին աշխարհը» 
էսսեի հեղինակ  |  Արմինե Դանիելյան

Աշխարհում շատերը երբեք չեն լսել միսս Թիլի Ասթոնի մասին, ում Ավստրալիայում համարում են հերոսուհի: Մինչդեռ իր նվիրյալ ծառայության համար նա  ավելի մեծ երախտագիտության ու հիացմունքի է արժանի: Լինելով փոփոխության համար պայքարող առաջամարտիկ` նա կարծես իր ուսերին էր բարձել «իր կույր եղբայրներին» օգնելու խնդիրը:

Մաթիլդա Էնն Ասթոնը, որին բոլորն անվանում էին պարզապես Թիլի, ծնվել էր 1873 թվականին ավստրալական Քարիսբրուկ քաղաքում`բազմազավակ հանքափորների ընտանիքում: Ութ երեխաներից ամենափոքրն էր: Տանը միշտ աղմուկ էր, թոհուբոհ, հայրը հեքիաթներ ու հանելուկներ էր կարդում, մայրը ազգային երգեր էր սովորեցնում, ու ոչ մեկին չէր վախեցնում այն փաստը, որ իրենց կրտսեր աղջկա մի աչքը թույլ տեսողություն ունի: Վեց տարեկանում Թիլին արդեն սովորում է կարդալ մեծ տառերով տպագրված գրքեր ու անգիր արտասանել իր սիրելի բանաստեղծությունները: Սակայն մեկ տարի անց կամաց-կամաց պատկերները սկսում են ծածկվել մշուշով, մինչև խավարը վերջնականապես չի պատում Թիլի աչքերը:

Զարմանալի է, բայց աղջիկն ամենևին չի կորցնում իր կենսուրախությունն ու չի հուսահատվում: Նրան տեղափոխում են ուրիշ քաղաք` տեսողական հաշմանդամություն ունեցող աղջիկների գիշերօթիկ դպրոց: Սա արկածային մի ճամփորդություն էր Թիլի համար: Նա ջանասեր աշակերտ էր, ով արագ սովորում է գրել ու կարդալ Բրայլի այբուբենով, մեծ հաջողություններ է գրանցում գրականության ու երաժշտության դասերին, ձեռագործ հմտություններ ձեռք բերում: Գուցե հիմա դրանով շատերին չես զարմացնի, բայց հարյուր տարի առաջ հաշմանդամություն ունեցող կինը համարվում էր պարզապես անպետք: Նա հաշմանդամություն ունեցող առաջին կինն էր, որ ստացավ դպրոցի ավարտական դիպլոմ:

Այդուհանդերձ 19-րդ դարի վերջում տեսնող հասարակության մեջ անկախ, ազատ և սովորել կամ աշխատել ցանկացող, կուրություն ունեցող կին լինելը  չափազանց բարդ էր: Նախևառաջ չկային դասագրքեր Բրայլի այբուբենով: Թիլին խնդրում էր իր ընկերներին կարդալ ու փորձում էր նշումներ անել, սակայն գործն առաջ չէր գնում: Նա մի քանի անգամ ստիպված էր թողնել ուսումը, որովհետև այլընտրանք չկար: Բայց մի օր օրիորդ Թիլի Ասթոնը գտավ խնդրի լուծումը: Իսկ երբ նրան միացան մի քանի կամավորներ, սայլը տեղից շարժվեց: