Դեյվիդ Սեդարիս | ծնվ. 1956թ., ԱՄՆ

Հեջիրա

Ես ոչ մի նման բան չէի նախատեսել, բայց քսաներկու տարեկանում իմ երկրորդ քոլեջից դուրս մնալուց  և մի քանի անգամ Ամերիկան ծայրից ծայր ճանապարհորդելուց հետո ես կրկին  հայտնվեցի Ռայլի քաղաքում՝  բնակություն հաստատելով ծնողներիս նկուղում ։  Վեց ամիս կեսօրին արթնանալուց, խոտ ծխելուց, Ջոնի Միտչելի միևնույն ձայներիզն էլի ու էլի լսելուց հետո հայրս կանչեց ինձ իր որջն ու ասաց, որ  չքվեմ տնից։  Նա շատ պաշտոնական տեսքով նստել էր մեծ, հարմարավետ աթոռին՝ գրասեղանի մոտ, ու թվաց, որ ինձ նրա որդին լինելու աշխատանքից էին հեռացնում։

Ես ակնկալում էի, որ նման բան տեղի կունենար, և, անկեղծ ասած, շատ չէի մտահոգվում։ Կարծում էի՝ տնից ինձ դուրս անելը հենց այն էր, ինչ անհրաժեշտ էր, եթե ցանկանում էի կրկին ոտքի կանգնել։
– Լա՛վ, – ասացի,- ես կգնամ։ Բայց մի օր դու կզղջաս արարքիդ համար։
Չգիտեմ՝ ինչու այդպես ասացի։ Ենթադրում էի՝ մարդիկ պետք է այդպիսի խոսքեր  ասեն, երբ նրանց հրամայում են հեռանալ։

Քույրս՝ Լիզան, համալսարանի մոտակայքում բնակարան ուներ և ասաց, որ կարող եմ իր հետ ապրել, միայն եթե չբերեմ Ջոնի Միտչելի ձայներիզը։ Մայրս առաջարկեց ինձ ավտոմեքենայով տանել, ու մի քանի մուխ քաշելուց հետո ես ընդունեցի նրա առաջարկը։ Ճանապարհորդությունը տևեց տասնհինգ րոպե քաղաքի միջով, և մեքենայի մեջ մի ռադիոհաղորդում էինք լսում, որտեղ ունկնդիրները զանգահարում էին պատմելու իրենց բակերում հավաքվող թռչունների մասին։ Սովորաբար հաղորդումը հեռարձակվում էր առավոտյան, ու տարօրինակ էր այն գիշերը լսել։ Քննարկվող թռչունները ժամեր առաջ քնել էին, և հավանաբար տեղյակ չէին, որ իրենց մասին են խոսում։ Ես մտածում էի սրա շուրջ, ու ինձ հետաքրքիր էր՝ արդյոք տանը ինչ-որ մեկը խոսում է իմ մասին։ Ըստ իմ տվյալների՝ ոչ ոք չէր փորձում կրկնօրինակել  իմ ձայնը կամ նկարագրել գլխիս ձևը։ Շատ տխուր էր, որ ինձ չէին նկատում, մինչդեռ այդքան մարդ պատրաստ էր ամեն ինչ թողնել մի սարյակ բռնելու համար։

Մայրս կանգ առավ քրոջս բնակարանի առաջ, և երբ դուռը բացեցի, որ դուրս գամ, նա սկսեց լաց լինել։ Ես անհանգստացա, քանի որ սովորաբար նա նման բաներ չէր անում։ Նրա պահվածքը չէր ասում․ «Ես քեզ կկարոտեմ»,  այլ ինչ-որ ուրիշ մի բան էր` ավելի տխուր ու հուսահատ։ Միայն ամիսներ անց իմացա, որ հայրս ինձ տնից դուրս էր արել, ոչ թե որովհետև ես անբան էի, այլ որովհետև գեյ էի։ Մեր փոքրիկ զրույցը, հավանաբար, այն վճռորոշ պահերից էր, որ ձևավորում է հասուն մարդու կյանքը։ Սակայն հորս համար այնքան դժվար էր արտաբերել ամենակարևոր բառը, որ նա ամբողջությամբ այն բաց էր թողել՝ միայն ասելով․
– Կարծում եմ՝ երկուսս էլ գիտենք, թե ինչու եմ այսպես վարվում։
Գուցե ես կարող էի նրան պատին դեմ տալ, պարզապես իմաստ չէի տեսնում։
– Պատճառն այն է, որ ես ձախողա՞կ եմ։ Թմրամո՞լ։ Անողնաշա՞ր։ Դե՛, հայրի՛կ, մի կարգին պատճառ ասա՛։
Ո՞վ կուզեր նման խոսքեր արտասանել։

Մայրս ենթադրում էր, որ ես գիտեմ ճշմարտությունը, ու դա նրան տանջում էր։ Ահա մեկ այլ վճռորոշ պահ, որ ես կրկին բաց թողեցի։ Նա լաց եղավ այնքան ժամանակ, մինչև կարծես սկսեց շնչասպառ խեղդվել։
– Կներե՛ս, – ասաց նա, – կներե՛ս, կներե՛ս, կներե՛ս։

Ես հաշվարկել էի, որ մի քանի շաբաթվա ընթացքում ես աշխատանք ու փոքր, վայելուչ բնակարան կունենամ։ Դա այնքան էլ անհաղթահարելի չէր թվում, սակայն մորս արցունքներն ինձ սկսեցին մտահոգել, որ անհրաժեշտ ամեն բան գտնելը մի քիչ ավելի դժվար կլինի։ Նա իսկապե՞ս կարծում էր, որ անհույս եմ։
– Հերիք է,- ասացի ես,- ամեն ինչ լավ կլինի։
Մեքենայի լույսերը միացված էին, ու ինձ հետաքրքրում էր, թե ինչ էին մտածում անցորդները, երբ տեսնում էին մորս հեկեկալիս։ Ի՞նչ կարծիք ունեին մեր մասին։ Արդյո՞ք նրանք կարծում էին, թե մայրս այն լացկան կանանցից է, որ աչքերը թրջում է ամեն անգամ, երբ սուրճի բաժակ է կոտրվում։ Գուցե ենթադրում էին՝ ես մի բան էի ասել, որով վիրավորե՞լ էի մորս։ Տեսնու՞մ էին, որ մենք ընդամենը հերթական մայրն ու նրա ծխած գեյ տղան ենք՝ մեքենայի մեջ նստած ու թռչունների մասին ռադիոհաղորդում լսող։ Կամ պատկերացրեցի՞ն գոնե մեկ րոպե, որ մենք յուրահատուկ ենք։