Ֆորուղ Ֆարոխզադ | 1935-1967թթ., Իրան

Լուսամուտ 

Մի լուսամուտ տեսնելու համար,
Մի լուսամուտ լսելու համար,
Մի լուսամուտ օղակի պես ջրհորի,
Որի տուտը հողին սրտին է հասնում,
Եվ բացվում է դեպի այս կրկնվող քնքշության
Կապտավուն տարածությունը:
Մի լուսամուտ, որ մենության փոքրիկ ձեռքերը
ափեափ լցնում է
Ողորմած աստղերի,
Գիշերային բուրմունքի նվիրումներով,
Եվ այնտեղից կարելի է
Արևին հյուրընկալել խորդենու օտարությանը:
Մի լուսամուտ բավական է ինձ:

Ես գալիս եմ տիկնիկների աշխարհից,
Նկարազարդ մի գրքի այգու
Թղթյա ծառերի ստվերների տակից:
Չոր եղանակների ամուլ փորձություններից:
Ընկերության և սիրո հողոտ փողոցների անմեղությունից:
Այբուբենի խամրած տառերի աճման տարիներից:
Թոքախտավոր դպրոցի սեղանների ետևից,
Այն պահից, երբ երեխաները կարողացան
Գրատախտակին «քար» բառը գրել,
Եվ սարյակները հնամյա ծառից թռան վախվորած:
Ես գալիս եմ մսակեր բույսերի արմատների միջից,
Եվ իմ հիշողությունը դեռ զեղուն է
Այն թիթեռնիկի սարսափահար ձայնից,
Որին խաչել էին մի տետրակի մեջ:

Երբ իմ վստահությունը կախված էր
Արդարության թույլ հավատքից,
Եվ ամբողջ քաղաքում պատառոտում էին
Իմ սրտի ճրագները,
Երբ իմ մանկական սիրո աչքերը
Կապում էին օրենքի գորշ թաշկինակով,
Եվ տագնապահար երազներիս քունքերից
Դուրս էին ժայթքում արյան շատրվաններ,
Երբ իմ կյանքը 
Պատի ժամացույցի տըկ-տըկոցից բացի
Ուրիշ ոչինչ չէր,
Ոչինչ,
Հասկացա, որ պետք է… Պետք է
Խենթորեն սիրենք,
Որ պետք է… Պետք է
Խենթորեն սիրենք:

Մի լուսամուտ բավական է ինձ…
Մի լուսամուտ. գիտակցության պահի, հայացքի և լռության:
Այժմ ընկույզի տունկը
Այնքան է բարձրացել, որ կարող է
Պատի գոյությունը մեկնաբանել
Իր ջահել տերևների համար:
Հայելուց հարցրու
Անունը փրկչի:
Արդյոք երկիրը, որը ցնցվում է քո ոտքերի տակ,
Ավելի միայնակ չէ, քան՝ դու:
Մարգարեները ավերածության առաքելությունը
Իրենց հետ մեր դարը բերեցին:
Արդյոք այս կրկնվող պայթյունները
Եվ թունավոր ամպերը,
Այն սուրբ պատգամների արձագանքը չե՞ն:
Ո՜վ ընկեր,
Ո՜վ եղբայր,
Ո՜վ արյունակից:
Երբ լուսին հասնես,
Ծաղկանց սպանդի տարեթիվը գրանցիր:

Երազները շարունակ
Իրենց միամտության բարձունքից
Նետվում են ներքև ու մահանում են:
Ես հոտոտում եմ
Հնացած իմացությունների գերեզմանին աճած
Քառատերև առվույտը:
Արդյոք այն կինը, որը թաղվեց պարկեշտության
Ու սպասումի պատանքի մեջ,
Իմ ջահելությունը չէր:
Արդյոք ես նորից կբարձրանամ
Իմ հետաքրքրությունների սանդուղքից`
Տանիքին քայլող լավ Աստծուն ողջունելու համար:

Զգում եմ, որ ժամանակն անցել է,
Զգում եմ, որ «Պահի» իմ բաժինը
Պատմության էջերից պիտի ստանամ:
Զգում եմ, որ սեղանը կեղծ տարածություն է` իմ վարսերի
Եվ այս տխուր օտարականի ձեռքերի միջև:
Մի խոսք ասա ինձ,
Արդյոք նա, որ կենդանի մարմնի
Քնքշությունը նվիրում է քեզ,
Կենդանի լինելու զգացման ըմբռնումից,
Ուրիշ ի՞նչ կարող է պահանջել քեզնից:
Մի խոսք ասա ինձ…
Ես լուսամուտի հովանու տակ եմ:
Ես հաղորդակցվել եմ արևի հետ:


Քեզանից հետո

Ո՜վ յոթ տարեկան,
Ո՜վ հիացումների հեքիաթային պահ,
Քեզանից հետո ինչ որ անցավ,
Անցավ-գնաց
Անգիտության խենթ ժխորում:

Քեզանից հետո
Լուսամուտը,
Որը խիստ կենդանի
Ու պայծառ կապ էր
Մեր եւ թռչունի,
Մեր եւ զեփյուռի միջեւ`
Փշրվեց,
              Փշրվեց,
                        Փշրվեց…
Քեզանից հետո
Կավե տիկնիկն այն,
Որը «ջուր» բառից բացի
Չէր ասում ոչինչ,
Խեղդվեց ջրի մեջ:

Քեզանից հետո
Մենք սպանեցինք ձայնը ծղրիդների
Եվ զմայլվեցինք`
Այբուբենի տառերից բարձրացող հնչյունի
Եվ զինագործարանների սուլոցի ձայնով:

Քեզանից հետո
Մեր խաղատեղը
Սեղանների տակից`
Սեղանների ետևը,
Եվ սեղանների ետևից
Սեղանների վրա տեղափոխվեց:
Եվ մենք խաղացինք սեղանների վրա
Եվ կորցրեցինք
Եվ կորցրեցինք քո գույնը,
Ո՜վ յոթ տարեկան:

Քեզանից հետո,
Մենք դավաճանեցինք մեկս մյուսին:
Քեզանից հետո,
Մենք արճճի կտորտանքներով,
Եվ ռմբակոծված արյան կաթիլներով,
Փողոցի գաջածածկ պատերի քունքերից
Մաքրեցինք բոլոր հիշատակները:

Քեզանից հետո,
Մենք հրապարակներում
Բղավեցինք.
«Կեցցե…
Կորչի…»:

Եվ հրապարակների խառնաժխորում
Փոքրիկ, երգող դրամների համար,
Որոնք ճարպկորեն 
Եկել էին քաղաքը տեսնելու,
Ծափահարեցինք:

Քեզանից հետո,
Մենք, մեկս մյուսի արյան ծարավ,
Դատողություններ արեցինք սիրո մասին:
Եվ այդ նույն պահին,
Երբ մեր սրտերը
Անհանգիստ էին մեր գրպաններում,
Մենք սիրո բաժինքի համար
Դատողություններ արեցինք:

Քեզանից հետո,
Մենք դիմեցինք գերեզմաններին:
Եվ մահը շնչում էր տատիկի չադրայի տակ:
Եվ մահն այն հսկա ծառն էր,
Որի հոգնած ճյուղերին
Այս կողմի «Սկզբի» շնչավորները
Սրբերին ապավինելով լաթեր էին կապում,
իսկ մյուս կողմի «Վախճանի» մեռյալները
Ճանկռոտում էին նրա ֆոսֆորե արմատները:
Եվ մահը նստել էր սրբի գերեզմանին,
Որի չորս անկյուններից
Հանկարծ բոցավառվեց չորս կապույտ կակաչ:

Քամու ձայն է գալիս,
Քամու ձայն է գալիս, ո՜վ յոթ տարեկան:

Վեր կացա ու ջուր խմեցի
Եվ հանկարծ հիշեցի,
Թե ինչպես
Քո ջահել արտերը
Սարսափեցին
մորեխների հարձակումից:

Որքա՞ն պետք է վճարել,
Որքա՞ն պետք է
Այս աճող բետոնե խորանարդի համար վճարել:
Մենք այն, ինչ պետք էր
Ձեռքից տալ,
Ձեռքից տվեցինք:
Մենք ճամփա ընկանք
Առանց լապտերի.
Եվ լուսինը, լուսինը`
Այդ քնքուշ հեղուկը, շարունակ այնտեղ էր`
Կավապատ տանիքի մանկական հուշերում,
Եվ մորեխների հարձակումից սարսափող
Ջահել արտերի գլխավերեւում:

Որքա՞ն պետք է վճարել…

Պարսկերենից թարգմանեց էդուարդ Հախվերդյանը