Շառլ Բոդլեր | 1821-1867թթ., Ֆրանսիա

ՊԱՌԱՎԻ ՀՈՒՍԱՀԱՏՈՒԹՅՈՒՆԸ

Փոքրիկ, թորշոմած պառավը հիացմունքից ինքն իրեն կորցրեց, երբ տեսավ այն սիրունիկ մանկան, որին բոլորը փայփայում էին, որին բոլորն ուզում էին հաճոյանալ:
Սքանչելի՜ արարած…
Պառավի նման բեկուն է նա և պառավի պես անատամ ու անմազ:
Եվ պառավը մոտեցավ նրան սիրաշահող ժպիտը դեմքին:
Սակայն ահաբեկված մանուկը թպրտաց` խույս տալով պառավի փաղաքշանքից և տունն իր լացի աղմուկով լցրեց:
Այնժամ բարեսիրտ պառավը մեկնեց իր մշտական առանձնարանն ու այնտեղ անկյունում կուչ եկած լալիս էր ու ասում.
– Ա՜խ, մեր ժամանակն անցել է, խեղճ պառավներիս դուր գալու ժամն անցել է արդեն: Անցել է նույնիսկ միամիտ մանուկներին դուր գալու ժամանակը:
Եվ մենք ահաբեկում ենք նրանց, երբ ուզում ենք սիրել:


ԱՐԲԵ´Ք

Միշտ պետք է արբած լինել։ Դա´ է կարևորը, միակ խնդիրը դա´ է։
Չզգալու համար ժամանակի զարհուրելի բեռը, որ ճնշում է ձեր ուսերն ու կորացնում ձեզ դեպի գետին, դուք պետք է արբեք անդադար։
Բայց ինչո՞վ։ Գինիով, պոեզիայով, առաքինությամբ, ինչով ուզում եք, միայն թե արբե՛ք։
Եվ եթե երբևիցե, լինի դա պալատի աստիճանների վրա, կանաչ փոսում, թե ձեր սենյակի մռայլ մենության մեջ, դուք ուշքի գաք, զգաք, որ ձեր արբեցումն արդեն անցել է կամ անցնում է, հարցրեք քամուն, ալիքին, աստղին, թռչնին, ժամացույցին՝ այն ամենին, որ հոսում է, այն ամենին, որ երգում է, այն ամենին, որ խոսում է, հարցրեք, թե ո՞ր ժամն է, և քամին, ալիքը, աստղը, թռչունը, ժամացույցը կպատասխանեն ձեզ. «Արբելու ժամն է»…
Ժամանակի տանջահար ստրուկը չլինելու համար արբե´ք, անդադար արբե´ք։
Գինիով, պոեզիայով, առաքինությամբ, ինչով կամենաք…

Ֆրանսերենից թարգմանեց Վահան Տերյանը

ԱՂՔԱՏՆԵՐԻ ՄԱՀԸ

Մահն է, որ մեզ կը սփոփե, ավա՜ղ, և մեզ կ’ապրեցնե,
Ան նպատակն է կյանքին, ու միմիակ հույսն է ան,
Որ դյութաջուր մը ինչպես, կ’ոգևորե, կ’արբեցնե
Եվ սիրտ կուտա քալելու մինչև իրկունը օրվան:

Քողին տակին փոթրկին ու սառույցին ու ձյունին,
Ան նշույլն է թրթռացող հորիզոնին վրա մռայլ,
Ուղեգետքին ցույց տված օթևանն է անվանի,
Ուր կարենանք պիտի մենք ուտել, հանգչիլ, քնանալ:

Հրեշտակ մ’է ան, որ բարակ մատներուն մեջ հմայիչ
Կը պահե քունն ու շնորհն երազներու երկնաթռիչ,
Եվ կը շտկե անկողինն աղքատ ու մերկ բազմությանց:

Աստվածներու փառքն է ան, շտեմարանն է միսթիք,
Չքավորի քսակն է և հնամյա հայրենիքն.
Ան դուռն է մեզ անծանոթ երկինքների վրա բաց:

Ֆրանսերենից թարգմանեց Վահան Թեքեյանը

ԼԵՇԸ

Հոգի՛ս, հիշո՞ւմ եք արդյոք, թե ինչ տեսանք այն ամառ,
Մի գեղեցիկ աոավոտ.
Շրջադարձին կածանի, գետեզերքին արևառ,
Մի լեշ էր դա գարշահոտ։

Նեխող ազդրերը չռած, կնոջ նման տարփասեր,
Թափելով թույն ու վարակ,
Անփութորեն ու լկտի իր որովայնն էր բացել
Քստմնելի՜, խայտառա՜կ։
Վառ շողեր էր ուղարկում արևը այդ նեխվածքին,
Որ քայքայեր այն իսպառ՝
Բնությունը ետ տալով այն մասնիկներն առանձին,
Որոնք զոդել էր իրար։

Ինչպես ծաղիկը բացված, հայացքն ուղղել էր երկինք
Կմախքը այդ հոյակապ։
Հոտը ուժգին էր այնքան, որ քիչ մնաց ընկնեիք
Դուք խոտերին ուշաթափ։

Բզզում էին ճանճերը լեշի վրա այղ փտած,
Որի միջից որդերի
Սև գումարտակն էր հոսում, հեղուկի պես թանձրամած,
Այդ քրջերով կենդանի։

Այդ ամենը ալիքվում, ելևէջում էր դանդաղ
Եվ կամ ցնցվում հեղակարծ.
Ասես թե դեռ ապրում էր շնչառությամբ մի տարտամ
Այդ մարմինը մասնատված։

Եվ աշխարհն այդ սփռում էր խորհրդավոր մի նվագ,
Ինչպես քամին կամ առուն,
Կամ հատիկը ցորենի, որ շարժումով ներդաշնակ
էրանողն է քամհարում։

Ցնդում էին ձևերը, և լոկ երազն էր մնում,
Որպես աղոտ ուրվագիծ
Այն մոռացված պատկերի, որ նկարիչն է հանում
Հիշողության ընդերքից։

Քարաժայռի ետեւից մի վայրի շուն անհամբեր
Մեզ էր նայում կատաղած,
Սպասում էր, որպեսզի շարունակեր հոշոտել
Իր պատառները թողած։

Կգա մի օր, և դուք էլ կնմանվեք նողկալի
Այդ դիակին այլանդակ.
Դո՛ւք՝ իմ պայծա՛ռ արեգակ, դո՛ւք՝ իմ երկի՜նք աստղալի,
Դո՛ւք՝ իմ անգի՜ն հրեշտակ։

Այո՛, այդպե՜ս կլինի, օ՜ դիցուհի՛ նրբության,
Երբ ավարտեք ձեր ուղին,
Եվ ձեզ խոտերը ծածկեն ու ծաղիկները փարթամ,
Երբ որ հանձնեն ձեզ հողին։

Գեղեցկուհի՛դ իմ, այնժամ դուք կասեք այդ որդերին,
Որ ձեզ կուտեն համբույրով,
Թե փրկել եք ձեր մարմնի կառուցվածքը անթերի
Տարփանքների՜ց ավերող։


XXXll

Մի գիշեր, երբ կողքիս էր մի զազիր կին հրեա,
Ինչպես դիակն է փռվում կողքին մեկ այլ դիակի,
Ծոցում ծախու այդ մարմնի ես տենչացի տենչագին
Գեղեցկությունդ տխուր, որին լքել եմ հիմա:

Հիշեցի քո կանացի վեհությունը բնածին,
Քո հայացքը թովչանքով ու կորովով գինեվառ
Եվ քո մազերը` շքեղ ու բուրավետ սաղավարտ,
Որոնք անուշ հուշերով սերըս կրկին վառեցին:

Քո մարմարե ոտքերից մինչև վարսերը քո սև
կծածկեի տարփալից համբույրներով անհամար,
Ազնվատես մարմինդ կշոյեի խենթաբար:

Եթե գոնե մի՛ անգամ կարենայիր, օ՜ իմ սե՛ր,
Անկեղծ ու ջերմ արցունքով, օ՜ դշխուհի՛ անհոգի,
Պղտորել փայլը վսեմ քո սառնաշող հայացքի:


ՍՊԼԻՆ

Ես արքային եմ նման անձրևաշատ մի երկրի.
Հարուստ, սակայն անճարակ, ջահել, բայց և ծերունի,
Որին ձանձրույթ են բերում դայակներն իր կեղծավոր,
Իր շները և մյուս կենդանիները բոլոր:
Ոչի՜նչ նրան չի հուզում, ոչ բազեները որսկան,
Ոչ ժողովուրդն իր` մեռնող պատշգամբի հանդիման:
Իր սիրելի հտպիտի ոչ մի զավեշտ ու կատակ
Էլ չեն սփոփել այդ հիվանդին դժնդակ:

Շուշանագերբ մարմինն իր դառնում է ցուրտ գերեզման,
Եվ տիկնայք, որ գերվում են արքաներով ամենայն,
Էլ չեն կարող անպատկառ մի արդուզարդ հնարել,
Որպեսզի գեթ մեկ անգամ ժպտա կմախքն այդ ջահել:
Գիտունը, որ ոսկի է նրա համար ստեղծում,
Նրա հոգուց անզոր է կորզել տարրերը փծուն,
Եվ լոգանքները արյան` Հին Հռոմից մեզ անցած,
Որոնք հիշում են հաճախ զորեղները ծերացած,
Չեն ջերմացնում դիակն այդ, որի սրտում ցավատանջ
Արյունի տեղ հոսում է Լեթեի ջուրը կանաչ:

Ֆրանսերենից թարգմանեց Հենրիկ Բախչինյանը